สมาคมผู้ค้าปลีกไทยถือกำเนิดขึ้นครั้งแรกเมื่อประมาณ พ.ศ. 2522 จากความร่วมแรงร่วมใจของผู้ประกอบธุรกิจด้านค้าปลีก เพื่อเป็นการสร้างความสามัคคีระหว่างกัน เป็นที่ปรึกษาหารือ แลกเปลี่ยนข่าวสาร และร่วมกันแก้ไขปัญหาตลอดจนแสดงความคิดเห็นที่จะนำไปสู่การพัฒนาอุตสาหกรรมค้าปลีกของประเทศ โดยในระยะแรกการรวมตัวกันมีลักษณะไม่เป็นทางการใช้ชื่อว่า “ชมรมผู้ค้าปลีกห้างสรรพสินค้า” ต่อมาเมื่อธุรกิจค้าปลีกเติบโตขึ้น จึงได้มีการจดทะเบียนเป็นสมาคมฯอย่างเป็นทางการใช้ชื่อว่า “สมาคมผู้ค้าปลีกห้างสรรพสินค้า” เมื่อวันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2527 และเพื่อให้สอดคล้องกับสถานการณ์ จึงได้เปลี่ยนชื่อสมาคมฯเป็นชื่อที่ใช้อยู่ในปัจจุบันคือ “สมาคมผู้ค้าปลีกไทย” ในวันที่ 4 พฤศจิกายน 2534 ปัจจุบัน สมาคมฯเป็นสมาชิกสภาหอการค้าแห่งประเทศไทย สถาบันสัญลักษณ์รหัสแท่งไทย สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ECR Thailand และ สมาพันธ์ผู้ค้าปลีกแห่งเอเซีย (Federation of Asian Retailers’ Association / FARA)